မြန္အမ်ဳိးသားတုိိ႕၏ေနာက္ခံသမုိင္း အခန္း (၆)

မြန္အမ်ဳိးသား လႈပ္႐ွားမႈအစ

ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ၿဗိတိသွ် နယ္ခ်ဲ႕သမား လက္ေအာက္႐ွိၿပီးေနာက္ အဂၤလိပ္စာသည္ အေရးပါေသာစာေပ၊ မသင္မေနရေသာစာေပ၊ အဂၤလိပ္စာ တတ္မွ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတြင္ အရာထမ္း၊ အမႈထမ္းမ်ား၊ ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ေရးႏွင့္ အဂၤလိပ္ကုမၸဏီႏွင့္ ဆက္ဆံရာတြင္ အဂၤလိပ္စာသည္ မတတ္မျဖစ္သည့္စာေပ ျဖစ္လာသည္။ ျမန္မာစာေပသည္ ျမန္မာျပည္တြင္ အဂၤလိပ္စာေပေလာက္ အေရးပါေသာ စာေပ မဟုတ္ေတာ့ေပ၊ ျမန္မာစာတတ္လွ်င္ အျမင့္ဆုံး တုိင္းရင္းသား ဘာသာ၊ မူလတန္း၊ အလယ္တန္း၊ အထက္တန္းမ်ားတြင္ ေက်ာင္းဆရာႏွင့္ ေျမတုိင္းစာေရးေလာက္သာ ျဖစ္ႏုိင္ေသာ အေျခအေန ႐ွိသည္။ ထုိေၾကာင့္ ျမန္မာစာသင္ၾကားလုိသူမ်ား ေလ်ာ့နည္းလာၿပီး၊ မိမိတုိ႕အသက္႐ွင္ေရးအတြက္ ကြၽန္ပညာ ဟု ေခၚေသာ ရာထူး၊ ရာခံ႐႐ွိေရးအတြက္ အဂၤလိပ္စာကုိ သင္ၾကားရသျဖင့္ မ်က္ႏွာငယ္လွ်က္ ႐ွိသည္၊ ေပ်ာက္ပ်က္သြားမည္ကုိ မ်ဳိးခ်စ္ပညာတတ္မ်ား၊ ျမန္မာမ်ားက စုိးရိမ္လာၾကသည္၊ စာေပ်ာက္လွ်င္ လူမ်ဳိးေပ်ာက္မည္ကုိ သမုိင္းအရ သိၾကရ၍၊ ျမန္မာစာ၊ စကားကုိ ထိန္းသိမ္းရန္အတြက္ ဒုိ႕ဗမာအစည္းအ႐ုံးက အမ်ဳိးဘာသာစာေပ ႐ွင္သန္တုိးတက္ရန္အတြက္ -

(၁) ျမန္မာလူမ်ဳိးသည္ - တုိ႕လူမ်ဳိး
(၂) ျမန္မာစာသည္ - တုိ႕စာ
(၃) ျမန္မာစကားသည္ - တုိ႕စကား

တုိ႕လူမ်ဳိးကုိ ခ်စ္ပါ၊ တုိ႕စာကုိ ေလးစားပါ၊ တုိ႕စကားကို ေျပာၾကပါ ဟု ေႂကြးေၾကာ္လႈံ႕ေဆာ္ခဲ့သည္။ ဒုိ႕ဗမာအစည္းအ႐ုံးဝင္မ်ား ေ႐ွ႕တြင္ မိမိတုိ႕သည္ ကြၽန္မဟုတ္၊ သခင္လူမ်ဳိးျဖစ္ေၾကာင္း သိၾကရန္၊ မိမိတုိ႕နာမည္ေ႐ွ႕တြင္ သခင္တပ္ ေခၚၾကသည္၊ တပ္ေခၚရန္လည္း လႈံ႕ေဆာ္ခဲ့သည္။

ဒုိ႕ဗမာအစည္းအ႐ုံး၏ အမ်ဳိးသားေႂကြးေၾကာ္သံဂယက္သည္ မြန္အမ်ဳိးသားတုိ႕ထံသုိ႕ ႐ုိက္ခတ္လာၿပီး မြန္အမ်ားအတြက္ အမ်ဳိးဘာသာ၊ သာသနာကုိ ထိန္းသိမ္းရန္ အဖြဲ႕အစည္းတရပ္ လုိလာသည္ဟု ယုံၾကည္ခဲ့သည္။ ထုိသုိ႕ ယုံၾကည္သည့္အေလ်ာက္ မြန္ရဟန္းေတာ္မ်ားႏွင့္ ပညာတတ္ မြန္အမ်ဳိးသား၊ မ်ဳိးခ်စ္မ်ား စုေပါင္းၿပီး ရာမညတုိင္းလုံးဆုိင္ရာ မြန္အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကုိ ၁၉၃၉ -ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၆ ရက္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေပၚ႐ွိ မြန္သံဃာေတာ္မ်ား၊ မြန္ပုဂၢိဳလ္မ်ားအား ပင့္ဖိတ္၍ ဖြဲ႕စည္းသည္။


ရာမညတုိင္းလုံးဆုိင္ရာ မြန္အဖြဲ႕ခ်ဳပ္

ရာမညတုိင္းလုံးဆုိင္ရာအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကုိ ဖြဲ႕စည္းၿပီး၊ ဥကၠဌအျဖစ္ ဦးက်န္ (ပဲခူး) ရိကၡာေတာ္ရ၊ ဒု-ဥကၠဌမ်ားအျဖစ္ ဦးဘေသာ္ ရိကၡာေတာ္ရ (ပဲခူး)၊ ဦးဘသိန္း (ေရး) ပါလီမန္အမတ္၊ ပါလီမန္အတြင္းဝန္၊ ဘ႑ာေရးႏွင့္အခြန္ဌာန ျဖစ္ၿပီး၊ အက်ဳိးေဆာင္ အတြင္းေရးမႉးအျဖစ္ ဦးေဒြး (ပဲခူး) (ေက်ာင္းဆရာ)၊ ဆရာ ဦးခ်စ္ေသာင္း၊ ေငြထိန္း (ဓါတုေဗဒမင္းႀကီး)၊ ဦးေမာင္ကေလး (မြန္ခရစ္ယာန္အသင္း)၊ မြန္ဦးဘုိးခ်ဳိ စေသာပုဂၢိဳလ္မ်ား ပါဝင္ၾကၿပီး၊ မြန္သံဃာေတာ္မ်ားမွာ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ နာယကဆရာေတာ္မ်ားအျဖစ္ ပါဝင္ၾကသည္၊ ဦးက်န္သည္ နာမက်န္းေတာ့၍ တႏွစ္သာ တာဝန္ယူႏုိင္ၿပီး ၁၉၄၀ -ခုႏွစ္တြင္ အနားယူသည္၊ ၎ေနရာကုိ ဒု-ဥကၠဌ ဦးဘေဘာ္ ဆက္၍ တာဝန္ယူသည္။

ရာမညအဖြဲ႕သည္ မိမိတုိ႕၏အမ်ဳိးဘာသာစာေပ၊ ယဥ္ေက်းမႈထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ငန္း လုပ္ရာတြင္ တျခားတုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာမ်ားက သံသယ ကင္းေစရန္ ရာမညအဖြဲ႕ခ်ဳပ္သည္ မည္သည့္ ပါတီ ႏုိင္ငံေရးကုိမွ် မလုပ္ေၾကာင္း ေၾကညာထားသည္၊ ထုိသုိ႕ ေၾကညာသည္မွာ အခ်ဳိ႕ျမန္မာမ်ားသည္ မြန္တုိ႕သည္ နယ္ခ်ဲ႕သမားသေဘာက် လူမ်ဳိးေသြးကြဲေစရန္ ေျမွာက္ပင့္ေပးသည္ဟု စြပ္စြဲေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

ရာမညတုိင္းလုံးဆုိင္ရာ မြန္အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ၏ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ပုံ ဥပေဒတြင္ ၎ကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍ ပုဒ္မ ၁၇ တြင္ “ဤရာမညအသင္းအမည္ျဖင့္ မည္သူမွ် ႏုိင္ငံေရး မလုပ္ရ” ဟု ျပဌာန္းထားသည္။

ရာမညတုိင္းလုံးဆုိင္ရာ မြန္အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ၏ မြန္လူမ်ဳိး ဟူေသာ ႐ွင္းလင္းခ်က္မွာ -

မြန္လူမ်ဳိး ဆုိသည္မွာ မြန္လူမ်ဳိးတုိ႕မွ ဆင္းသက္သည္ျဖစ္ေစ (သုိ႕မဟုတ္) မြန္လူမ်ဳိး၊ ဇာတိေသြး၊ အမိမွျဖစ္ေစ၊ အဘမွျဖစ္ေစ ပါ၍၊ မြန္စကားမေျပာတတ္ေသာ္လည္း မြန္လူမ်ဳိးတုိ႕အက်ဳိးကုိ သယ္ပုိးေဆာင္႐ြက္ေသာ လူမ်ားကုိ ဆုိသည္။

ရည္႐ြယ္ခ်က္။ ။ မြန္လူမ်ဳိး၊ မြန္စကား၊ မြန္စာေပ၊ မြန္ယဥ္ေက်းမႈ၊ မြန္ဘာသာ၊ သာသနာတုိ႕ကုိ မတိမ္ေကာ၊ မပေပ်ာက္ေစဘဲ တုိးတက္ႀကီးပြားေရးအတြက္ ေဆာင္႐ြက္ရန္ အဓိက ျဖစ္သည္။

ရာမညတုိင္းလုံးဆုိင္ရာ မြန္အဖြဲ႕ခ်ဳပ္သည္ စကား၊ စာေပ ေပ်ာက္လွ်င္ လူမ်ဳိးေပ်ာက္မည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေ႐ွးက ပ်ဴလူမ်ဳိး ႐ွိခဲ့ေသာ္လည္း ပ်ဴစာေပ၊ စကား ေပ်ာက္သြားသျဖင့္ ပ်ဴလူမ်ဳိးလည္း ေပ်ာက္သြားခဲ့သည္၊ ထုိ႕ေၾကာင့္ အဖြဲခ်ဳပ္၏ေႂကြးေႀကာ္သံကို တုိ႕ဗမာအစည္းအ႐ုံးအား တုယူကာ -

မြန္လူမ်ဳိးသည္ - တုိ႕လူမ်ဳိး
မြန္စာသည္ - တုိ႕စာ
မြန္စကားသည္ - တုိ႕စကား

တုိ႕လူမ်ဳိးကုိ ခ်စ္ပါ၊ တုိ႕စာကုိ ေလးစာပါ၊ တုိ႕စကားကုိ ေျပာၾကပါ၊ မြန္အမ်ဳိးသားေ႐ွ႕တြင္ တလုိင္း မဟုတ္ေၾကာင္း သိရန္ႏွင့္ မြန္အမ်ဳိးသားမွန္း သိေအာင္ မြန္ တပ္ေခၚရန္ လႈံ႕ေဆာ္ခဲ့သည္။

မြန္လူမ်ဳိး ေ႐ွ႕တြင္ မြန္ထည့္ရျခင္း အေၾကာင္းအရင္းမွာ -

“မြန္အမ်ဳိးသားမ်ားသည္ မိမိတုိ႕သည္ ရာမညေဒသတြင္ ေနထုိင္သူမ်ား ျဖစ္ၿပီး မြန္လူမ်ဳိး ျဖစ္သည္၊ သမုိင္းဆရာမ်ား ေရးသားေသာ တလုိင္း မဟုတ္ပါ၊ တလုိင္း ဟူေသာ ေဝါဟာရမွာ မြန္ဘာသာအားျဖင့္ မြန္တုိ႕နားလည္ သေဘာေပါက္ခံယူထားသည္မွာ အမိမဲ့သား - မ်ဳိးမစစ္ ျဖစ္သသည္”။

၎ကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍ ၁၉၃၀ -ခုတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ေခတၲဘုရင္ျဖစ္ခဲ့သူ မြန္အမ်ဳိးသား ဆာ - ေဂ် ေအေမာင္ႀကီးသည္ တလုိင္းအစား မြန္ကုိ သုံးရန္ ျပည္ထဲေရးဌာန ၂၉၊ ၇၊ ၃၀ ေန႕စြဲပါ ဆာၾကဳလာအမွတ္ ၁၄၇ / ဒီ - ၃၁ အရ အစုိးရဌာနမ်ားသုိ႕ ၫြန္းၾကားစာ ထုတ္ခဲ့သည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း အစုိးရလက္ထက္တြင္၎၊ ဆာၾကဳလာကိုပင္ ၁၅-၇-၄၇ ေန႕စြဲျဖင့္ အမွတ္ ၅၉၊ အိတ္(ဖ္) -၄၇ (၁၇၁၃) အရ၊ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနက ထပ္မံၫြန္ၾကားခဲ့သည္။

ပေဒသရာဇ္ေခတ္တြင္ စစ္႐ႈံးခဲ့ၿပီး ေခါင္းေဆာင္မဲ့ေသာဘဝ ေရာက္႐ွိေနေသာ မြန္လူမ်ဳိးတုိ႕သည္ မိမိတုိ႕မ်ဳိး႐ုိး ဇာတိကုိပင္ မေဖာ္ေျပာရဲေသာကာလတြင္ ႐ွိေနသည္။ အစုိးရအမႈထမ္းေသာ မြန္သည္ မိမိကုိယ္ကို မြန္ ဟု ေျပာလွ်င္ ရာထူးတုိးတက္ေရးအတြက္၎၊ တျခားလူမ်ဳိးကိစၥတြင္၎၊ အႏွိမ္ခံရမည္ကုိ ေၾကာက္၍ မြန္ ဟု အမည္ခံလုိၾက၊ မခံရဲၾက၊ နာမည္ခံရဲလာေအာင္ ေသြးသစ္ေလာင္းေပးျခင္း ျဖစ္သည္။

၁၉၃၀ -ခုႏွစ္ သန္းေခါင္စာရင္းတြင္ မြန္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံတႏုိင္ငံလုံးတြင္ မြန္ (၃၃၆၇၂၈) ေယာက္သာ ပါ႐ွိသည္။ စင္စစ္ ထုိလူဦးေရးသည္ မ်ားစြာ ေလွ်ာ့နည္းလွ်က္ ႐ွိသည္၊ သန္းေခါင္စရင္း ေကာက္ယူရာတြင္၊ သန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္သူမ်ားသည္၊ မြန္ကုိ ျမန္မာ ဟု ေရးသားျခင္း တခါတရံ မြန္- ျမန္မာ အတူတူဘဲ၊ ျမန္မာ ေရးလွ်င္လည္း ၿပီးတာဘဲ ဟု ယူဆၾကသည္၊ မြန္အမ်ဳိးသားမ်ားလည္း သန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ရာတြင္ မြန္လူမ်ဳိးေနရာတြင္ မိမိတုိ႕ လူမ်ဳိး၊ မြန္ ထည့္သြင္းရမွန္း မသိျခင္း၊ သိေသာ္လည္း ေျပာရန္ ေၾကာက္႐ြံ႕ေနျခင္းတုိ႕ေၾကာင့္ ေလွ်ာ့နည္းေနသည္ဟု ယုံၾကည္သည္။

ထုိ႕ေၾကာင့္ ရာမညတုိင္းလုံးဆုိင္ရာမြန္အဖြဲ႕ခ်ဳပ္က အထက္ပါေႂကြးေၾကာ္သံအရ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ရန္ လုပ္ေဆာင္ၾကသည္။ မြန္စာေပျပန္႕ပြားေရးအတြက္ မြန္ဘူလက္တင္ (Mon Bulletin) ကုိ၊ မြန္-ျမန္မာႏွစ္ဘာသာျဖင့္ လစဥ္မွန္မွန္ ထုတ္ေဝျဖန္႕ခ်ီခဲ့သည္။


ၿဗိတိသွ် နယ္ခ်ဲ႕သမားေခတ္ မြန္အမ်ဳိးသားတုိ႕၏ စီးပြားေရး၊ စာေပ၊ ယဥ္ေက်းမႈ

ၿဗိတိသွ် အစုိးရေအာက္တြင္ မြန္အမ်ားစုျဖစ္ေသာ လယ္သမားတုိ႕မွာ ဆန္စပါး ေရာင္းဝယ္ေရး ကုမၸဏီႀကီးမ်ား၊ ၎တုိ႕၏လက္ေဝခံခ်စ္တီးႏွင့္ ေျမပုိင္႐ွင္ႀကီးမ်ား၏ ဖိႏွိပ္မႈကုိ ျမန္မာတုိင္းရင္းသားမ်ား နည္းတူ ခံရသည္။ လယ္ပုိင္႐ွင္သားမ်ား၊ ကုန္သည္ပြဲစားသားမ်ား၊ အမႈထမ္း၊ အရာထမ္းသားမ်ားသည္ အဂၤလိပ္စာ သင္ၾကားၿပီး ၿဗိတိသွ် အစုိးရ၏ အမႈထမ္း၊ အရာထမ္းမ်ား ျဖစ္လာၾကသည္။ ထုိသုိ႕ ေခတ္ပညာတတ္ေသာ လူငယ္မ်ားသည္ က်ယ္ျပန္႕ေသာ ဗဟုသုတကုိ အဂၤလိပ္စာမွတဆင့္ ရ႐ွိလာၾကသျဖင့္ မိမိတုိ႕ အမ်ဳိးသားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကုိ စတင္လုပ္လာၾကသည္။ အထူးသျဖင့္ စီးပြားေရး ကပ္ဆုိက္ေရာက္ေသာ ၁၉၃၀ ခုႏွစ္ ေနာက္ပုိင္းတြင္ တျခားတုိင္းရင္းသားမ်ား နည္းတူ မိမိတုိ႕ အမ်ဳိးသားေရးကုိ ပညာတတ္ လူတန္းစားမ်ားက လႈပ္႐ွားလာသည့္အတြက္ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္တြင္ ရာမညတုိင္းလုံးဆုိင္ရာ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ေပၚလာသည္။

ၿဗိတိသွ်ေခတ္တြင္ မြန္စာေပ သင္ၾကားေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ (Culture Rights) ယဥ္ေက်းမႈ အခြင့္အေရးကုိ ခြင့္ျပဳသေယာင္ေယာင္ ျပဳခဲ့သည္။ ၎မွာ မြန္ေဒသ႐ွိ မူလတန္းေက်ာင္းမ်ားတြင္ မြန္စာသင္လုိပါက မြန္စာကုိ သင္ခြင့္ျပဳသည္။ ထုိေက်ာင္းကုိ မြန္စာရင္းဝင္ေက်ာင္း ဟု အသိအမွတ္ျပဳသည္။ သုိ႕ေသာ္ မြန္စာသင္ရန္ သင္႐ုိးၫႊန္းတမ္း၊ မြန္ဆရာ၊ မြန္စာတတ္သူမ်ားကုိ မိမိတုိ႕ဘာသာ ေရးဆြဲျပဳစု ေရးသားရမည္ ျဖစ္ၿပီး စာသင္ခ်ိန္မွာလည္း ေက်ာင္း၏ စာသင္ခ်ိန္မွအပ ျဖစ္ရမည္။ ဆရာမွာလည္း မြန္စာတတ္ေသာ ဆရာတစ္ဦးဦးက တာဝန္ယူ သင္ၾကားေပးရန္ ျဖစ္သည္။ မြန္စာသည္ စာေမးပြဲ ေျဖဆုိရမည္ မဟုတ္ဘဲ မိမိတုိ႕လူမ်ဳိးအတြက္ မိမိတုိ႕ဆႏၵအရပင္ ယူရသည့္ အပုိဘာသာ ျဖစ္သည္။ မြန္စာရင္းဝင္ေက်ာင္းမ်ားကုိ ၾကည့္႐ႈၾကပ္မတ္ရန္ မြန္ပညာအုပ္တစ္ေယာက္ ခန္႕ထားေသာ္လည္း မြန္ပညာအုပ္မွာ မြန္စာေပ သင္ၾကာေရးကုိ ထိေရာက္စြာ မေဆာင္႐ြက္ႏုိင္၊ မေဆာင္႐ြက္ခဲ့ေခ်။ ထုိ႕ေၾကာင့္ ၎မြန္စာရင္းဝင္ ေက်ာင္းမ်ား ေလ်ာ့နည္းလာသည္။

သုိ႕ေသာ္ မြန္လယ္သမား သားသမီးမ်ားသည္ လယ္ယာလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ မိမိတုိ႕အမ်ဳိးသားအခ်င္းခ်င္း စုစည္းေနထုိင္ၾကသျဖင့္ မြန္စာေပ ပရိယတၲိ သင္ေသာ မြန္ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမ်ားတြင္ စာေပ ပရိယတၲိကုိ သင္ၾကားၾကသျဖင့္ မြန္စာေပသည္ အသက္႐ွင္လွ်က္ ႐ွိသည္။ မြန္ရဟန္းေတာ္မ်ားသည္လည္း မြန္စာေပျဖင့္ ပရိယတၲိ စာေမးပြဲမ်ားကုိ ေျဖဆုိရသျဖင့္ မြန္စာေပမွာ စုံးစုံး မျမဳပ္ခဲ့ေပ။ မြန္ရဟန္းေတာ္တုိ႕၏ စြမ္းေဆာင္ခ်က္ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ဟု လက္ခံရမည္ျဖစ္သည္။